در چنین روزی در سال 440 هجری قمری « ابوریحان بیرونی» دانشمند پرآوازه ایرانی در گذشت . ابوریحان محمد بن احمد بیرونی منجم، ریاضیدان، جغرافیدان و فیلسوف برجسته ایرانی درسال 362 ه ق در خوارزم به دنیا آمد. وفات او را در غزنه در حدود 78 سالگی شب دوم ماه رجب سال 440 ذکر کرده اند .ابوریحان تألیفات فراوان و مهمی در رشته های مختلف علمی چون نجوم ، ریاضیات ، تاریخ ، فلسفه ، گیاهشناسی ، ادبیات و...داشته است . از جمله آثار او می توان به التفهیم
لأ وایل الصناعه التنجیم اشاره کرد .کتاب التفهیم حاوی مطالبی در هندسه ، شرح احوال آسمان و زمین و احکام نجوم است و در آن از حرکت فلک ، قطر زمین و سیارات ، فواصل آنها ، کسوف و خسوف ، منازل قمرو سایرمسایل نجوم سخن گفته شده است . وی در کتاب الصیدنه مىگوید: «از همان دوره نوجوانى، به سبب علاقهمندى فراوان در دانشاندوزى، بر حسب سن و حال، در نهاد خود حظى یافتهام و یک شاهد در این مورد بسنده است که یک رومى در سرزمین ما اقامت گزید و من دانهها و تخمها و میوهها و گیاهان و جز اینها را مىآوردم و نامهاى آنها را در زبان او، از وى مىپرسیدم و مىنوشتم». بیرونى از سال 408 تا 421 ه ق همراه سلطان محمود غزنوى بوده و در مدت اقامتسیزده ساله خود در هندوستان توانست زبان سانسکریت را بیاموزد و تحقیقات گستردهاى را در باب آداب و رسوم، عقاید و فرهنگ و دیگر جنبههاى علمى و فرهنگى هندوها انجام دهد. وى در همین زمان چندین کتاب را از زبان سانسکریت به عربى و بالعکس ترجمه کرد. وی علوم ریاضى و نجوم را نزد ابونصر منصور بن على بن عراق وعلوم عقلى و حکمت را نزد عبدالصمد اول آموخت . الآثار الباقیه عن القرون الخالیه ، فى تحقیق ماللهند، رساله فى فهرست کتب الرازى ، الجماهر فى معرفة الجواهر و الصیدنه ، رسالة فى فهرست کتب الرازى ، القانون المسعودى فى الهیئة و النجوم ، الجماهر فى معرفةالجواهر درباره کانىشناسى ، التفهیم فى اوائل صناعة التنجیم (به زبان فارسى و عربى ) در چهار علم اصلى یعنى هندسه و حساب و هیات و احکام نجوم و یک فن فرعى عملى، بنام اسطرلاب از جمله آثار اوست .