فاصله زمانی سی ام تیر ماه 1331 تا بیست و هشتم مرداد 1332 ه ش را باید زمان فراهم آمدن مقدمات کودتا دانست . دراین مدت آمریکایی ها فعالانه وارد عمل شدند و پس از آنکه مطمئن شدند نمی توانند از راههای سیاسی نفت ایران را به چنگ آورند تصمیم به کودتا گرفتندد. انگلیسی ها نیز با آمریکایی ها معامله و قسمتی از منافع خود را به آنها واگذار کردند . سازمان جاسوسی آمریکا ابتکار عمل را برای انجام کودتا و سقوط حکومت مصدق در دست گرفت و پس از آنکه سرگردانی مردم در اثر اختلاف رهبران و غوغاها و توطئه هایی که مزدوران خارجی همه روزه به راه می انداختند به نهایت رسید ، حزب توده هم توانست آب را به اندازه کافی گل آلود کند .
در بیست و پنجم مرداد کودتایی صورت گرفت که ناکام ماند و شاه به خارج از کشور فرار کرد . در حالی که گمان می رفت خطر رفع شده است موج دوم کودتا در بیست و هشتم مرداد فرا رسید و در شرایطی که دیگر از آن همبستگی و حضور توده های مسلمان در صحنه سی تیر خبری نبود حکومت مصدق در عرض چند ساعت سرنگون شد و سرلشکر زاهدی به نخست وزیری رسید . شاه دوباره بازگشت و آمریکایی ها آن چنان بر ایران خیمه زدند که تا بیست و پنج سال ایران مطمئن ترین پایگاه سیاسی و نظامی آنان در جهان محسوب می شد . در جریان کودتای بیست و هشت مرداد حزب توده با آنکه شبکه گسترده ای از افسران ارتش را با خود داشت کمترین عکس العملی را دربرابر کودتا چیان نشان نداد .