در چنین روزی در سال 786 ه ق شمس الدین محمد بن جمال الدین مکی ازعلمای بزرگ جهان تشیع به درجه رفیع شهادت نایل آمد. شهید اول در زندان اثر گرانسنگی را به عنوان اللمعه الدمشقیه از خود به جای نهاد که هم اکنون در حوزه های مختلف فقه شیعی به عنوان متن درسی ، تدریس می گردد .
« محمد بن مکى، معروف به «شهید اول» شاگرد فخر المحققین، یکى از اعاظمفقهاى شیعه است. او در ردیف محقق حلى و علامه حلى است. اهل جبل عاملاست که منطقهاى است در جنوب لبنان و از قدیمى ترین مراکز تشیع است و هم اکنون نیز یک مرکز شیعى است. شهید اول در سال 734 متولد شده و در786 به فتواى یک فقیه مالکى مذهب و تایید یک فقیه شافعى مذهب، شهید شده است. او شاگرد شاگردان علامه حلى، از آن جمله فخرالمحققین (فرزند علامه حلى) بوده است. کتابهاى معروف شهید اول در فقه عبارت است از: اللمعه که در مدت کوتاهى در همان زندانى که منجربه شهادتش شده است، تالیف کرده است و عجیب این است که این کتاب شریف را در دو قرن بعد فقیهى بزرگ شرح کرد که او نیز سرنوشتى مانند مؤلف را پیداکرد، یعنى شهید شد و«شهید ثانى»لقب گرفت. شرح لمعه تالیف دیگر شهید است که همواره از کتب درسى طلاب بوده وهست. کتابهاى دیگر شهید اول عبارت است از: دروس- ذکرى- بیان- الغیبهالقواعد.همه کتب او از نفائس آثار فقهى است. کتب شهید اول نیز مانند محقق وعلامه حلى و...در عصرهاى بعد از طرف فقهاء، شرحها و حاشیه هاى زیادى خورده است. در میان فقهاء شیعه، کتابهاى سه شخصیت فوق الذکر یعنى محققحلى، علامه حلى و شهید اول که در قرن هفتم و هشتم مى زیسته اند، به صورت متون فقهى درآمده و دیگران بر آنها شرح و حاشیه نوشته اند و کسى دیگرنمى بینم که چنین عنایتى به آثار او کرده باشند. فقط در یک قرن گذشته، دو کتاب از کتابهاى شیخ مرتضى انصارى که در حدود صد و سیزده سال [اکنون137سال] از وفاتش مى گذرد، چنین وضعى به خود گرفته است. خاندان شهید اول، خاندان علم و فضل بوده و نسلهاى متوالى این شرافت را براى خود نگهدارى کرده اند. شهید سه پسر دارد که هر سه از علماء و فقهاء بوده اند. همچنانکه همسرش ام على، و دخترش ام الحسن نیز فقیهه بوده اند و شهید، زنان را در پاره اى از مسائل، به این دو بانوى فاضله ارجاع مى کرده است. در ریحانة الاد بگوید: برخى از بزرگان، فاطمه دختر شهید را سته و برخى ست مشایخ«سیدة المشایخ»لقب داده اند. » ( آشنایی با علوم اسلامی ، استاد مرتضی مطهری ) در «ریحانة الادب»مرحوم مدرس آثار آن عالم ربانی به این عناوین ذکر شده اند اختصار الجعفر ، الاربعون حدیثا ، الاعتقادیة ، الباقیات الصالحات ، التکلیف یا تکلیفیه ،الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة ، مجامیع ثلاثه و...