پس از انجام کودتای آمریکایی بیست و هشت مرداد ، بازگشت شاه به کشور و روی کار آمدن ارتشبد زاهدی ، دکتر مصدق و چند تن از اطرافیانش از جمله دکتر شایگان و دکتر صدیقی دستگیر شدند و در مقابل به کسانی که در جریان کودتا نقش موثری ایفا کرده بودن ترفیعات قابل ملاحظه ای اعطا شد . دکتر مصدق بعد از مدتی که در بیرجند زندانی بود به احمدآباد ساوجبلاغ تبعید شد . مصدق در این دوره تنها از دور بر مناسبات سیاسی کشور نظر داشت و بیشتر به مطالعه و تحقیق می پرداخت .
دکتر محمد مصدق ، فرزند میرزا هدایت الله در تهران دیده به جهان گشود .وی پس از طی دوره های مقدماتی در تبریز و تهران ، به عنوان مستوفی محاسب خراسان مشغو ل به کار شد . این شغل روح پر تلاطم او را آرام نمی داد و به همین منظور به سوی نمایندگی مجلس شورای ملی گام برداشت و از سوی مردم تهران در دوره اول مجلس شورای ملی انتخاب شد اما به دلیل پایین بودن سن وی از میزان قانونی ، اعتبار نامه اش مورد تصویب قرار نگرفت . مصدق پس از آن برای ادامه تحصیل عازم فرانسه شد و در مدرسه علوم سیاسی پاریس مشغول به تحصیل گردید . وی سپس به سوئیس رفت و در دانشکده حقوق دانشگاه نوشاتل تا در یافت در جه دکترای حقوق خصوصی به تحصیل ادامه داد . او از پایان نامه خود با نام «وصیت در حقوق اسلام» دفاع کرد . مصدق پس از آن به ایران بازگشت و به عنوان والی فارس مشغول به کار گردید . وی چند بار به نمایندگی مجلس ، وزیر مالیه و وزیر امور خارجه منصوب شد و آخرین سمت او نخست وزیری در اوائل دهه سی شمسی بود . مصدق روی هم رفته دو سال و چهار ماه نخستوزیر ایران بود، که این مدت شامل دو دوره است: آغاز نخستوزیری تا 25 تیر سال 1331 .و از 30 تیر همان سال تا کودتای 28 مرداد سال 1332 .
در دوره اول به علت استقلال رای مقابل مقابل شاه ایستاد و نظرات خود را اعمال نمود .مهمترین اقدامات او در دوران نخست وزیری اش را می توان در چند جمله خلاصه نمود : الف اخراج انگلیسیها از پالایشگاه جنوب، ب - تصویب نهایی قانون ملی شدن صنعت نفت ایران ، ج - پایان دادن به اختیارات شرکت نفت ایران و انگلیس و د - پیروزی در دادگاه لاهه.
نهایتا پس از دو سال و چهار ماه نخست وزیری ، با وقوع کودتای آمریکایی 28 مرداد 1332 وی ازقدرت خلع و پس از یک دادگاه به دوازده سال تبعید محکوم گردید .
او همچنین آثار شایان توجهی در حوزه حقوق از خود به جای نهاده است که از میان آنها می توان به اصول و قوانین مالیه ، دستور در محاکم ، حقوق پارلمانی در ایران و اروپا ،مدارک حقوق اسلامی و وصیت در مذهب شیعه به ضمیمه حقوق مدنیه و وصیت در حقوق اسلام اشاره کرد .
وی در روستای احمد آباد قزوین ، در سال 1345 چشم از جهان فروبست .